สุภาษิตสงเคราะห์


สุภาษิตสงเคราะห์
สรฺปะ กฺรูระ ขละ กฺรูระ สรฺปาตุ กฺรูรตระ ขละ /
มนฺตฺรษธิวศะ สรฺปะ ขละ เกโนปศามฺยเต //
งูเป็นสัตว์น่ากลัว คนชั่วก็น่ากลัว แต่คนชั่วน่ากลัวกว่างู เพราะงูทำให้ระงับพิษได้ด้วยมนตร์และยา แต่คนชั่วไม่มีใครทำให้สงบได้
(พระมหาเทียบ สิริญาโณ (มาลัย) แปล.(2546).วยาสสุภาษิต.โรงพิมพ์จุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (หน้า85)
คำว่า สุภาษิต แปลว่า คำพูดที่เป็นคติ,ถ้อยคำที่กล่าวดีแล้ว ส่วนสงเคราะห์ แปลว่า การช่วยเหลือ,การอุดหนุน,การรวบรวม สุภาษิตสงเคราะห์ จึงหมายถึงการรวมรวมสุภาษิตหรือคำที่กล่าวดีแล้ว
สุภาษิตสงเคราะห์ที่นำเสนอในวันนี้ มาจาก วยาสสุภาษิต หรือ “วยาสสุภาษิตสงเคราะห์” หมายถึงการประมวลหรือรวบรวมสุภาษิตต่างๆ ที่ฤษีวยาสแต่งขึ้นเอง หรือรวมรวมจากคัมภีร์อื่นๆ เช่น หิโตประเทศ ปัญจะตันตระ เป็นต้น ซึ่ง พระมหาเทียบ สิริญาโณ (มาลัย) เป็นผู้แปลจากภาษาสันสกฤตเป็นภาษาไทยและใช้ชื่อหนังสือที่ท่านแปลว่า “วยาสสุภาษิต”
มหาเทียบ สิริญาโณ ได้กล่าวถึงสุภาษิตสงเคราะห์ไว้ในคำปรารภ ว่า สุภาษิตสงเคราะห์มีความสำคัญมากในวรรณคดีสันสกฤต เป็นหนังสือประเภทสุภาษิตที่รวบรวมผลงานของนักเขียนที่มีชื่อเสียงหลายท่าน บางสุภาษิตปรากฏชื่อผู้แต่ง แต่บางสุภาษิตไม่ทราบชื่อผู้แต่ง เป็นสุภาษิตที่เป็นโศลกสั้นๆ จดจำได้ง่าย เป็นเรื่องเกี่ยวกับการดำเนินชีวิตด้านต่างๆและจริยธรรมของชาวฮินดู เป็นคติสอนใจที่ให้แง่คิดในการดำเนินชีวิต อันเป็นสิ่งที่ควรประพฤติปฏิบัติ
วยาสสุภาษิต หรือ วยาสศตก มี 100 โศลกตามชื่อ เป็นโศลกที่เกี่ยวกับวิถีชีวิตและจริยธรรมของชาวฮินดู เกือบทั้งหมด มีเพียง 2 โศลกเท่านั้นที่ถือว่าเป็นของพระพุทธศาสนา
“ปีที่แต่งวยาสสุภาษิตไม่มีระบุไว้ในคำลงท้ายของโศลก แต่น่าจะแต่งและรวบรวมก่อนครึ่งแรกของศตวรรษที่ 14 เพราะคัมภีร์สูกติรัตนหาระซึ่งแต่งในครึ่งแรกของศตวรรษที่ 14 อ้างถึงโศลกของวยาสสุภาษิตเป็นจำนวนมาก”(วยาสสุภาษิต.20)
ฤษีวยาส นอกจากแต่ง วยาสสุภาษิต แล้ว ยังได้แต่งมหากาพย์มหาภารตะ มหากาพย์ที่ยิ่งใหญ่ของอินเดีย ปุราณะ 18 คัมภีร์ พรหมสูตร และงานอื่นๆอีกเป็นจำนวนมาก
หนังสือ วยาสสุภาษิต มีผู้แปลไว้หลายสำนวน หาอ่านได้ไม่ยาก ฉบับที่ผมมี ชื้อมา 10 บาท เป็นหนังสือแจก พิมพ์โดยเสด็จพระราชกุศล ในงานออกเมรุพระราชทานเพลิงศพ พระธรรมราชานุวัตร (กมล โกวิโท ป.ธ. 6) อดีตผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม อดีตเจ้าคณะภาค 3 ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส กรุงเทพมหานคร หาไว้อ่านเล่นๆก็สนุกดี ครับ

ศัพท์

สงเคราะห์ : การช่วยเหลือ,การอุดหนุน,การรวบรวม

ศตก (ศะตะกะ)หมวด 100, มีจำนวน 100, ใช้ สดก(สะดก) ก็มี

โศลก (สะโหฺลก) : คำประพันธ์ในภาษาสันสกฤต 4 บาทเป็น 1 บท เรียกว่าโศลกหนึ่ง,คำขับร้องสรรเสริญ ; เกียรติ.

Comments are closed.