จิปาถะ
ขี้ข้าสามแซ่
“ขี้ข้าสามแซ่” เป็นสำนวนจีนที่หมายถึงคนอกตัญญู ไม่รู้คุณคน คิดคดทรยศ ใครให้ผลประโยชน์มากก็จะไปภักดีกับคนนั้น เปลี่ยนไปเปลี่ยนมาตามผลประโยชน์ที่ได้รับ เมื่อมีเจ้านายใหม่ก็ลืมเจ้านายเก่า ซึ่งตรงกับสำนวนไทยว่า “ข้าหลายเจ้า บ่าวหลายนาย”

สำนวนจีน “ขี้ข้าสามแซ่” มีต้นตอมาจากพงศาวดารจีนเรื่องสามก๊ก เรื่องย่อๆมีอยู่ว่า ตั๋งโต๊ะ อัครเสนาบดี มีใจกำเริบ กระทำการหยาบช้าสามานย์ต่อองค์จักรพรรดิ ซึ่งทำให้ขุนนางตามหัวเมืองต่างๆไม่พอใจ ได้ยกกองทัพเข้าเมืองหลวงเพื่อปราบตั๋งโต๊ะ

ตั๋งโต๊ะ มีทหารเอกอยู่คนหนึ่ง ชื่อว่า “ลิโป้” มีความเก่งกาจสามารถมาก ได้เข่นฆ่าทหารฝ่ายหัวเมืองไปเป็นจำนวนมาก เล่าปี่ได้ส่ง เตียวหุย ทหารเอกของตนให้มาต่อสู้กับ ลิโป้ เมื่อทั้งสองควบม้ามาเผชิญหน้ากัน “เตียวหุย ได้ชี้หน้าร้องด่า ลิโป้ว่า “ไอ้ขี้ข้าสามแซ่” ซึ่งทำให้ลิโป้โกรธมาก ได้ควบม้าต่อสู้กันถึงห้าสิบเพลงก็ไม่รู้แพ้รู้ชนะ เล่าปีและกวนอูกลัว เตียวหุย จะพลาดพลั้งเสียที จึงขับม้าเข้าช่วย ลิโป้ เลยขับม้าหนีไป

เมื่อเตียวหุย ชี้หน้าด่า ลิโป้ ว่า ไอ้ขี้ข้าสามแซ่ ทำให้ลิโป้โกรธมาก แสดงให้เห็นว่าสิ่งที่เตียวหุยกล่าวนั้นมีมูลความจริง ซึ่งลิโป้ก็รู้ตัวดี ดังนั้นเมื่อมาจี้จุดอ่อนก็เลยโกรธเป็นฟืนเป็นไฟ \

สกุลเดิมของลิโป้คือ แซ่ลิ ต่อมาได้ไปอยู่กับ เต๊งหงวน เจ้าเมืองเต๊งจิ๋ว ในฐานะบุตรบุญธรรม ลิโป้ได้เดินทางมากับ เต๊งหงวน เพื่อร่วมประชุมตามคำสั่งของตั๋งโต๊ะ ปรากฏว่าตั๋งโต๊ะ ไม่พอใจ เต๊งหงวน ที่ไม่เห็นด้วยกับความคิดของตน จึงวางแผนให้ลิโป้ฆ่า เต๊งหงวน เพราะรู้ว่าลิโป้ เป็นคนใจหยาบช้า ไม่รู้จักบุญคุณคน มีความโลภเห็นแก่ได้ จึงมอบทรัพย์สินอันมีค่าให้เป็นจำนวนมาก ลิโป้จึงตัดศีรษะ เต๊งหงวน บิดาบุญธรรม นำมาให้ตั๋งโต๊ะ จึงเป็นที่มาของสำนวน “ขี้ข้าสามแซ่” ความชั่วของลิโป้ มิได้มีเพียงแค่นี้ ตามเรื่อง ลิโป้เคยทรยศหักหลังคนอื่นๆมาแล้วเป็นจำนวนมาก

เพื่อนๆ FB ครับ รอบๆตัวเรานี้ มีคนประเภท “ขี้ข้าสามแซ่” เป็นจำนวนมาก ลองสังเกตดูสักนิด ก็จะเห็นได้ไม่ยากครับ
………
อ้างอิง
ส.สุวรรณ.(2541).สำนวนจีน.พิมพ์ครั้งที่ 3 .กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์พิราบ.