จิปาถะ
เพื่อนแท้
มีนิทานเกี่ยวกับการคบเพื่อนที่เก่ามากๆ เรื่องหนึ่ง ใครที่เคยฟังแล้วก็แล้วไป ใครที่ไม่เคยฟังก็ลองฟังดู แต่คงจะเอาไปใช้กับคนในสมัยนี้ไม่ได้เสียแล้ว เรื่องมีอยู่ว่า
กาลครั้งหนึ่ง นานมาแล้ว มีพระราชาองค์หนึ่งไม่มีบุตร สาเหตุที่ไม่มีบุตรไม่ได้ระบุไว้ อาจจะเพราะพระราชาชอบความสะอาดเกินไปเลยทำให้ไม่มีบุตร เหมือนดังคำกล่าวของ เหลี่ยวฝาน (2524) ที่ว่า “โบราณท่านว่าไว้ อันพื้นดินนั้น ยิ่งไม่สะอาดเพียงใด ก็ย่อมเจริญด้วยพืชพันธุ์นานาชนิด น้ำที่ใสสะอาด มักจะไม่มีปลามาแหวกว่าย ฉันใด บางคนอาจไม่มีบุตรเพราะชอบความสะอาดเกินไป”(8) แทรกเข้ามาเฉยๆไม่เกี่ยวกับนิทานครับ

เนื่องจากอยากมีบุตร พระราชาและพระราชินีจึงได้บนบานศาลกล่าวกับเทพเจ้าองค์หนึ่งว่า หากได้โอรสและเมื่อมีอายุครบ 18 ปี จะให้เดินทางแสวงบุญไปสักการะเทพเจ้ายัง เทวสถานของพระองค์
ปรากฏว่าพระราชาได้โอรสองค์หนึ่งจริงๆ มีรูปร่างหน้าตาสง่างาม ต่อมาพระราชาเสด็จสวรรคตไปก่อน คงเหลือแต่พระราชินีและพระโอรส

เมื่อใกล้เวลาที่พระโอรสจะมีอายุครบ 18 ปี พระราชินีเริ่มรู้สึกวิตกกังวลกับการที่พระโอรสจะต้องจากไป หนทางไปยังเทวสถานนั้นก็แสนจะลำบาก แต่สุดท้ายก็ได้ปฏิบัติตามที่ได้บนบานเอาไว้
ก่อนที่พระราชโอรสจะออกเดินทาง พระราชินีได้สอนพระโอรสว่า การเดินทางนั้นควรจะมีเพื่อนร่วมทางเพื่อจะได้ปลอดภัย เมื่อพบใครที่มีอายุรุ่นราวคราวเดียวกันก็ควรจะผูกมิตรไว้ และได้มอบผลแอปเปิลให้ 3 ผล สั่งพระราชโอรสว่า เมื่อเจ้าพบเพื่อน และเมื่อโอกาสเหมาะ จงนำแอปเปิลออกมา 1 ผล และผ่าออกเป็น 2 ซีก ให้ซีกหนึ่งใหญ่กว่า แล้วส่งให้เพื่อนเลือก ถ้าเขาเลือกซีกใหญ่แสดงว่าเขาไม่ใช่เพื่อนแท้ ให้หาทางแยกจากเขาเสีย ถ้าเขาเลือกซีกเล็ก นั่นแหละคือเพื่อนแท้ของลูก

เพื่อนสองคนแรกที่พระราชโอรสพบ เลือกเอาผลแอปเปิลซีกใหญ่ไป ส่วนคนที่สามเลือกซีกเล็ก และได้เป็นเพื่อนร่วมทางของพระราชโอรสไปยังเทวสถาน ตลอดระยะทางเป็นเรื่องราวของการผจญภัยที่ต้องคอยช่วยเหลือซึ่งกันในลักษณะที่เป็นเพื่อนแท้จนจบเรื่อง
นิทานเรื่องนี้สอนวิธีดูเพื่อนแท้แบบโบราณ สมัยนี้ลองส่งแอปเปิลทั้งสองซีกให้เพื่อนเลือก ท่านมีหวังอดรัปทาน เพราะเพื่ออาจเอาไปทั้งหมด

เมื่อปี 2530 ผมได้รับทุน Spafa ไปฝึกอบรม ณ ประเทศฟิลิปินส์ โดยมี Prof.V.Agbayani ผู้บริหารทุนฝึกอบรม
ท่านเชื่อไหม อาหารที่เธอจัดให้พวกเราทุกมื้อ จะเตรียมไว้พอดีกับจำนวนคน เช่น มีข้าว ผักและไก่ทอด คนละ 1 ชิ้น ทุกคนจะเข้าคิวรับอาหาร ผมอาวุโสกว่าเขา จึงต้องรักษามารยาท(ของประเทศไทย)เข้าคิวอยู่ท้ายแถว ไก่ชิ้นสุดท้ายที่เป็นส่วนของผมนั้น ชิ้นนิดเดียวจริงๆ (ผมโกรธเธอมาก)

ใครที่เป็นเพื่อนกับนางแต้ม คบค้าสมาคมกันมานมนาน ตอนนี้แตกคอกัน เพราะไม่ได้ตรวจสอบก่อน ถ้าหากได้ตรวจสอบให้นางแต้มเลือกแอปเปิลเสียตั้งแต่แรกที่รู้จักกัน ก็สิ้นเรื่องไปนานแล้ว
……..
เหลี่ยวฝาน.(2524).เจือจันทร์ อัชพรรณ (แปล).โอวาทสี่ของท่านเหลี่ยวฝาน.ม.ป.พ.