จิปาถะ
เกี๊ยะกับตีน
“การใช้หนี้เก่า และการให้กู้หนี้ใหม่” ในนิทานชาดกเรื่อง นกแขกเต้าเลี้ยงพ่อแม่ เป็นนิทานที่ต้องการอธิบายถึงเรื่องความกตัญญูรู้คุณพ่อแม่ หมายความว่า ลูกจะต้องเลี้ยงดูพ่อแม่เหมือนดั่งได้กู้หนี้ยืมสินกันไว้ ต้องรับผิดชอบ บิดพลิ้วไม่ได้ ในขณะเดียวกัน ผู้ที่เป็นแม่ก็ต้องเลี้ยงดูลูก เหมือนกับการให้ลูกกู้หนี้ยืมสิน ซึ่งลูกจะต้องรับผิดชอบชดใช้คืน เมื่อพ่อแม่แก่เฒ่าลง บิดพลิ้วไม่ได้ เป็นเรื่องของความกตัญญูรู้คุณพ่อแม่ ซึ่งเป็นเรื่องที่ดีมากๆ

แต่นั่นแหละ ที่กล่าวมานั้นเป็นเพียงนิทาน เพราะในความเป็นจริงมิได้เป็นเช่นนั้น พ่อแม่จะเลี้ยงดูลูกด้วยความรัก ห่วงใย อย่างถวายชีวิต ไม่ว่าจะหมดเงินหมดทองเท่าไรก็ไม่เคยเสียดาย ถ้าเปรียบการกู้นี้ ก็ให้กู้กันอย่างไม่ต้องมีหลักทรัพย์ค้ำประกัน จะใช้คืนหรือไม่ ก็ไม่สนใจ
แต่ในขณะเดียวกัน พ่อแม่ซึ่งเป็นเจ้าหนี้รายใหญ่ของเรา เลี้ยงดูเรามาตั้งแต่เล็ก เช่นเดียวกับที่เราเลี้ยงดูลูกของเรา ซึ่งเราจะต้องดูแลท่าน เปรียบเหมือนการใช้หนี้คืน แต่เรากลับไม่สนใจ เรากลายเป็นลูกหนี้ที่เลว ทำเป็นลืมเลือนไม่รู้ไม่ชี้ไปเสียนี่
สรุปตรงนี้ว่า เวลาแม่ให้ลูกนั้นแม่ไม่มีอั้น มีเท่าไรให้กันจนหมด ร้อย พัน เปอร์เซนต์ แต่เวลาลูกจะให้แม่บ้าง รู้สึกจะยากเย็นแสนเข็นเสียเหลือเกิน จะควักให้สัก 500 -1000 บาท ก็คิดแล้วคิดอีก ทำไมถึงเป็นเช่นนั้นก็ไม่รู้ได้ บางคนแม่อยู่ไกลก็ลืมไปเลย ไม่ยอมไปมาหาสู่ ใช้แต่โทรศัพท์ แต่ทีกับลูกอยู่ไกลแค่ไหนก็จะไป
ที่ว่ามานี่เป็นเพียงการมองในแง่ร้ายนะ ความจริงที่เขากตัญญูรู้คุณพ่อแม่ ดูแลเอาใจใส่ก็มีเยอะแยะ ส่วนที่ขัดขวางเขาไม่ให้ไปดูแลพ่อแม่เป็นอีกเรื่องหนึ่งต่างหากนะครับ แต่ช่างเถอะทุกอย่างเป็นไปตามกรรม
เหลี่ยวฝาน ขุนนางจีนในแผ่นดินราชวงศ์หมิง (พ.ศ. 1911-2187) กล่าวตามทัศนะของกฎแห่งกรรม ความว่า “ การมีบุตรธิดาคือการเปิดหน้าบัญชีลูกหนี้เจ้าหนี้ขึ้นมาสะสางกันอีกวาระหนึ่ง บุตรธิดาบางคนเกิดมาทวงหนี้ ก็ทำตัวดื้อรั้นอวดดี ก่อความเดือดร้อนวุ่นวายเสียหาย จนบิดามารดาไม่มีความสุขตลอดเวลา ส่วนบุตรธิดาที่เกิดมาใช้หนี้บุญคุณที่ติดค้างกันอยู่ในภพก่อนๆ ก็มีความกตัญญูกตเวที ว่านอนสอนง่าย เป็นที่พึ่งทั้งทางกายและทางใจของบิดามารดา นำความปลื้มปิติความภาคภูมิใจมาให้บิดามารดามีความสุขความอิ่มใจอยู่เสมอ”(เหลี่ยวฝาน.11-12)
ฉะนั้น ให้ลองสังเกตดูว่าเพื่อนของเราคนใดที่เกิดมาทวงหนี้พ่อแม่ คือสร้างความเดือดร้อยรำคาญใจให้พ่อแม่อยู่ตลอดเวลา ก็อย่าได้ไปคบค้าสมาคมด้วย เพราะขนาดพ่อแม่เขายังสร้างความเดือดร้อนให้ไม่หยุดหย่อน นับประสาอะไรกับเราซึ่งเป็นแค่เพื่อน วันดีคืนดีแม่ก็เล่นงานเอาเสียนี่ คิดแล้วเสียดาย อุตสาห์คบกันมาสนิทแนบแน่นยังกับเกี๊ยะกับตีนเวลาแม่เป็นใหญ่จะเอาเป็นเอาตายเราให้ได้ ทรุด! ฮ่า ฮ่า ฮ่า นางแต้มโดยจนได้
………
เหลี่ยวฝาน.(2524).เจือจันทร์ อัชพรรณ (แปล).โอวาทสี่ของท่านเหลี่ยวฝาน.ม.ป.พ.